Ενετικό Κάστρο Φορτέτζα
Η Φορτέτζα είναι το κάστρο του Ρεθύμνου, το οποίο είναι ορατό από κάθε γωνιά της πόλης. Βρίσκεται πάνω στο λόφο του Παλαιόκαστρου με θέα όλη τη θάλασσα. Σήμερα το φρούριο της Φορτέτζας αποτελεί το πιο σημαντικό μνημείο του Ρεθύμνου, σήμα κατατεθέν της πόλης. Στα αναστηλωμένα κτίριά του φιλοξενεί πολιτιστικές εκδηλώσεις και εκθέσεις. Η ιστορία όμως του κάστρου αυτού ξεκινά από την αρχαιότητα, αφού από ανασκαφές στην περιοχή προκύπτει ότι στον χώρο αυτό υπήρχε η ακρόπολη της αρχαίας Ρίθυμνας και ο ναός της Ροκκαίας Αρτέμιδος. Κατά τη Β’ Βυζαντινή περίοδο (10ος-13ος αι. μ.Χ.) ανατολικά από το λόφο Παλαιόκαστρο διαμορφώνεται μία πρώτη μορφή τειχισμένου οικισμού μικρής έκτασης, το Castrum Rethemi ή Castel Vecchio ή Antico Castello (παλιό κάστρο) όπως ονομάστηκε από τους Ενετούς αργότερα.
Στις αρχές του 13ου αιώνα, ο Γενοβέζος πειρατής Πεσκατόρε, διεκδικητής του νησιού και αντίπαλος των Ενετών, φαίνεται ότι επισκευάζει την βυζαντινή οχύρωση που περιέκλειε τα κτίρια της μικρής πόλης και βρίσκονταν κοντά στο λιμάνι. Το Castrum Rethemi διατηρήθηκε και μετά την Ενετική κατάληψη του νησιού τον 13ο αιώνα, αλλά δυστυχώς σήμερα δεν σώζεται τίποτα από την οχύρωση. Οι Ενετοί, ως ναυτικό κράτος, επεδίωξαν να χρησιμοποιήσουν το Ρέθυμνο ως καταφύγιο και ενδιάμεσο σταθμό και γι’ αυτό το λόγο χρειάστηκε να υπάρξουν νέες οχυρώσεις. Το 16ο αιώνα ξεκινάει και η ιστορία του κάστρου της Φορτέτζας, το οποίο προσπαθεί να φτιάξει η Βενετία για αμυντικούς λόγους την περίοδο της Τουρκοκρατίας για την αντιμετώπιση της τουρκικής απειλής. Ο Michele Sanmicheli ηταν υπεύθυνος για την κατασκευή των τείχων. Το έργο ξεκίνησε το 1540 και τελείωσε με Άργους ρυθμούς το 1570. Ο Τούρκος πειρατής Ουλούτζ Αλή Ρέις έκανε πειρατική επιδρομή με αποτέλεσμα να καταστραφούν τα τείχη Μετά από αυτήν την επίθεση αποφασίστηκε να χτιστεί ένα κτίσμα το οποίο θα περιλαμβάνει όλη την πόλη μαζί με τις κατοικίες. Έτσι, ξεκίνησε η θεμελίωση της Φορτέτζας, ενός εκ των αρτιότερων οχυρωματικών έργων που δημιούργησε στη Κρήτη η κατοχή των Ενετών. Ο αρχιτέκτονας Sforza Pallavicini ήταν υπεύθυνος για το έργο, το οποίο υπέστη αργότερα και κάποιες τροποποίησεις. Χρειάστηκε να δουλέψουν παρά πολλοί Κρητικοί, ώστε να ολοκληρωθούν οι εργασίες το 1580.
Το Ρέθυμνο έπεσε στους Οθωμανούς το 1646. Κατά τη διάρκεια της τούρκικης κατοχής η οργάνωση της Φορτέτζας δεν φαίνεται να υπέστη σημαντικές αλλαγές. Αυξήθηκε όμως ο αριθμός των κατοικιών που χτίστηκαν μέσα στο κάστρο. Μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα το εσωτερικό της Φορτέτζας ήταν σχεδόν ολόκληρο οικοδομημένο. Από τα πρώτα όμως μεταπολεμικά χρόνια άρχισε η μεταφορά των κατοίκων που έμεναν μέσα στη Φορτέτζα σε άλλα σημεία του Ρεθύμνου.